ပကိဏၰကေစတသိက္ ၆-ခု
စိတ္ေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မတူတက္ဘူး၊ ခုနက အာဝဇၨန္းဆိုတဲ့ ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္က်ေတာ့ စကၡဳဝိညာဏ္ထက္ ေစတသိက္ ပိုတယ္၊ ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္းအစရွိတဲ့ စိတ္ေတြမွာ ေစတသိက္ေတြ ပိုလာတယ္၊ ပကိဏၰကေစတသိက္ေတြ ပါလာတယ္၊ ပကိဏၰကေစတသိက္က ၆-မ်ိဳးရွိတယ္၊ ဝိတကၠ၊ ဝိစာရ၊ အဓိေမာကၡ၊ ဝီရိယ၊ ပီတိ၊ ဆႏၵ။
ဝိတကၠ
အခ်ိဳ႕ စိတ္ေတြမွာ တစ္ခါတစ္ရံမွ ပါတဲ့ ပကိဏၰက ေစတသိက္ ၆-ခုထဲက ဝိတကၠ တဲ့၊ ဝိတကၠဆိုတာ ျမန္မာေတြက ဝိတက္ ဝိတက္နဲ႔ ေခၚတဲ့အရာ၊ အဂၤလိပ္လို ျပန္ေတာ့ Thouht စိတ္ကူးတယ္၊ ႀကံစည္တယ္တဲ့၊ စိတ္ကူးတယ္၊ ႀကံစည္တယ္ဆိုတာ ဘာလုပ္တာတံုးလု႔ိ ေမးရင္ ဘယ္လုိေျပာမလဲ၊ ဘယ္လုိ ထပ္ရွင္းမတံုး။
“စိတ္ကူးတယ္” ဆိုတာ စိတ္ကေလးက အာ႐ံုေပၚမွာ ကူးသြားေအာင္ လုပ္ေပးေနတာကို ေျပာတာ၊ စိတ္ကေလးကို အာ႐ံုေပၚမွာ တင္ေပးေနတာကို ေျပာတာ၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဝိတက္ ကို အာေရာဟဏလကၡဏာ စိတ္ကို အာ႐ံုေပၚမွာ ပို႔တင္ေပးတာ၊ စိတ္ကို အာ႐ံုေပၚေရာက္ေအာင္ တြန္းတင္တာ၊ အဲဒါကို ‘ဝိတက္’ လို႔ ေခၚတယ္။
အဲဒါကို လူေတြက ဘာေျပာသလဲဆိုရင္ ေတြးတယ္တို႔၊ ႀကံတယ္တို႔၊ ႀကံစည္တယ္တို႔၊ စိတ္ကူးတယ္တို႔၊ ျမန္မာစကားေတြက စိတ္က အာ႐ံုေပၚေရာက္သြားေအာင္ ကူးသြားတယ္ေပ့ါ၊ စိတ္ကူးတယ္၊ ႀကံစည္တယ္၊ စုစည္းေနေအာင္ လုပ္ေပးေနတာ။
အဲဒီေတာ့ ဝိတကၠဆိုတဲ့ သေဘာက အာ႐ံုေပၚ စိတ္ကို တင္ေပးတဲ့သေဘာလို႔ မွတ္ရမယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အဂၤလိပ္လို႔ ျပန္တဲ့အခါက်ေတာ့ Initial Application လုိ႔ ျပန္တယ္၊ Application ဆိုတာ Apply လုပ္ေပးေနတာကို ေျပာတာေနာ္၊ အာ႐ံုေပၚစိတ္ကေလး ေရာက္သြားေအာင္ သူက ပုိ႔ေပးတာ၊ အဲဒါ ဝိတက္၊ အရပ္ေခၚ ဆိုလို႔ရွိရင္ ေတြးတယ္၊ ႀကံတယ္ေပါ့။
ခုနက စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ကေလးက ေတြးခ်ိန္ မရလိုက္ဘူး၊ သူက မေတြးဘူး၊ သူ႔မွာ အေတြးမပါဘူး၊ ဟုတ္ရဲ႕လား၊ သူ႔မွာပါတဲ့ သေဘာက အာ႐ံုနဲ႔ စိတ္နဲ႔ ေတြ႔တယ္ဆိုတဲ့ ဖႆပါတယ္၊ Experience ဆိုတဲ့ ေဝဒနာပါတယ္၊ မွတ္တမ္းတင္တဲ့ သညာေလး ပါတယ္ေနာ္၊ တြန္းအားေပးတဲ့ စုစည္းေပးတဲ့ ေစတနာဆိုတာေလး ပါတယ္၊ ေနာက္ ဧကဂၢဆိုတာ အာ႐ံုတစ္ခုတည္းေပၚမွာ ႐ူပါ႐ံု တစ္ခုတည္းေပၚမွာ စုသြားေအာင္ လုပ္တာေလး ပါတယ္၊ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ဇိဝိတိေျႏၵဆိုတာေလး ပါတယ္၊ အာ႐ံုဘက္ကို ဦးလွည့္ေပးတဲ့ မနသိကာရေလးပါတယ္။
ဒီလိုပဲ စိတ္တိုင္းမွာ အေတြးမပါဘူး၊ ဝိတက္ဆိုတာ စိတ္ကူးတယ္၊ ေတြးတယ္၊ ႀကံစည္တယ္၊ ဒီ ဝိတက္ကေလးက ေကာင္းတဲ့ အေတြးရွိသလို၊ မေကာင္းတဲ့အေတြးေတြ ရွိေသးတယ္၊ သူ႔ခ်ည္းကေတာ့ အေတြးဟာ အေတြးပဲ။
မွားတဲ့အေတြး ၃-မ်ိဳး
အဲဒီအေတြးထဲမွာ ဘာေတြ ဝင္လာတုန္းဆိုေတာ့ ေလာဘနဲ႔ ေတြးတဲ့ အေတြးေတြ ဝင္လာတက္တယ္၊ ေလာဘနဲ႔, လိုခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ေတြးတယ္၊ အာ႐ံုခံစားခ်င္တဲ့ စိတ္နဲ႔ ေတြးရင္ ဒါ ‘ကာမဝိတက္’ လို႔ ေခၚတယ္ေနာ္၊ ကာမဝိတက္ဆိုတာ ေလာဘနဲ႔ ေတြးတဲ့ အေတြးကို ေျပာတာေနာ္၊ အဲဒီေလာဘနဲ႔ ေတြးတဲ့ အေတြးဟာ အသိဉာဏ္ ရဖို႔ရာအတြက္ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏို္င္ဘူး၊ အဲဒီအေတြးေတြဟာ မွားတယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔ မွားတာတုန္း ဆုိေတာ့ အသိဉာဏ္ရဖို႔ မျဖစ္လို႔ပါပဲ။
ေနာက္တစ္ခု ဗ်ာပါဒဝိတက္တဲ့၊ ေဒါသနဲ႔ေတြးတဲ့ အေတြး၊ ဒီအေတြးလည္း မွားတယ္၊ ဝိတက္ခ်ည္းပဲ သက္သက္ကေတာ့ အေတြးသက္သက္ပဲ၊ ေဒါသနဲ႔ တြဲလိုက္လို႔ မွားသြားတယ္၊ ေဒါသနဲ႔ ေတြးရင္ မွားသြားတယ္။
ေနာက္ ဝိဟိ ံသာဝိတက္ တဲ့၊ သူတစ္ပါးကို သတ္ဖို႔ ျဖတ္ဖို႔ ညွဥ္းဆဲဖို႔ဆိုတဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ ေဒါသနဲ႔ ေတြးတဲ့အေတြး၊ အဲဒီ ေလာဘနဲ႔ေတြးတဲ့ အေတြးက တစ္မိ်ဳး၊ ေဒါသနဲ႔ေတြးတဲ့အေတြးက ႏွစ္မ်ိဳး၊ အဲဒီ အေတြးသံုးမ်ိဳးလံုးဟာ မွားယြင္းတယ္၊ မွားယြင္းတဲ့ အေတြးေတြပဲ ျဖစ္တယ္။
မွန္ကန္တဲ့ အေတြး
အဲဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီအေတြး သံုးမ်ိဳးကို မွန္ကန္တဲ့အေတြးျဖစ္ဖို႔ရာ ဘယ္လိုလုပ္ရတံုးဆိုရင္ ေနကၡမၼဝိတက္ ကာမဂုဏ္ အာ႐ံုေတြ၊ အေပ်ာ္အပါးေတြ မလုိက္စားခ်င္တဲ့အေတြး၊ ‘ငါ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားထိုင္ဦးမွပဲ’ ဆိုတဲ့ အေတြး၊ ‘ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈေလး လုပ္ဦးမွပဲ၊ တရားနာသြားဦးမွပဲ’ ဆိုတဲ့ အေတြးေလးေတြ ဟုတ္ရဲ႕လား၊ ‘တရားပြဲသြားၿပီး တရားနာဦးမွပဲ’ ဆိုတဲ့ အေတြးေလး၊ ေဟာဒီအေတြးေလးေတြက်ေတာ့ ေနကၡမၼဝိတက္တဲ့၊ ခုနက ခံစားလုိတဲ့ စိတ္ကေန ထြက္ခြါလိုက္တာ၊ ခံစားလိုတဲ့ ေလာဘအေတြးကေန ထြက္ခြါလိုက္လို႔ ဒါ မွန္တဲ့ အေတြးတစ္ခုလို႔ ေျပာတာေနာ္။
ကိုရီးယားကား မၾကည့္ဘဲနဲ႔ တရားပြဲလာတယ္ဆိုတာ ဒါမွန္ကန္တဲ့ အေတြးရွိလု႔ိေပါ့ေနာ္၊ ဇာတ္ကားေလး လြတ္သြားမွာ စိုးလို႔ဆိုတဲ့ အေတြးက်ေတာ့ ဒါ မွန္ကန္တဲ့ အေတြး မျဖစ္ျပန္ဘူးေနာ္။
ေနာက္တစ္ခါ ေဒါသနဲ႔ မေတြးဘဲ ေမတၱာနဲ႔ ေတြးတဲ့အေတြးဟာ ဒါ မွန္ကန္တဲ့ အေတြးလို႔ ေျပာတယ္၊ ေမတၱာနဲ႔ ေတြးတယ္၊ “သတၱဝါေတြ ခ်မ္းသာၾကပါေစ၊ အက်ိဳးစီးပြားေတြ ျဖစ္ထြန္းၾကပါေစ” ဆိုတာ ဒီအေတြးဟာ မွန္ကန္တယ္၊ အဲဒါကို အဗ်ာပါဒဝိတက္ လို႔ ေခၚတယ္။
အဝိဟိ ံသာ ဝိတက္ ဆိုတာ ဘယ္သူ႔မွ မညွဥ္းဆဲဘူး၊ အားလံုးအေပၚမွာ အၾကင္နာတ၇ားထားတာ၊ က႐ုဏာနဲ႔ ေတြးတဲ့ အေတြး၊ အဲဒီ အေေတြးကလည္း မွန္ကန္တဲ့ အေတြးဆိုေတာ့ ဝိတက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မွားတဲ့အေတြးက သံုးခု၊ မွန္တ့ဲ အေတြးက သံုးခု။
မွားတဲ့အေတြးကို မွန္တဲ့အေတြးနဲ႔ ေဖ်ာက္ပစ္ရမယ္၊ အစားထိုးရမယ္၊ ဒါက အလုပ္ပဲ၊ အဲဒီေတာ့ ဒီ ဝိတက္ဆိုတဲ့ သေဘာေလးဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ အမွားအမွန္ မရွိဘူး၊ ခုနက ေလာဘ,ေဒါသ ဝင္လာရင္ အမွားျဖစ္သြားတယ္၊ အေလာဘ အေဒါသ ဝင္လာရင္ အမွန္ျဖစ္တယ္။ သူ႔ဟာသူေနရင္ သဘာဝပဲ ဟုတ္ရဲ႕လား။
ဝိတက္ရဲ႕ စြမ္းအား
အဲဒီ အေတြးေလးကို မွန္ကန္တဲ့ဘက္ အသံုးခ်မယ္ ဆိုရင္ စ်ာန္အဂၤါတစ္ခု ျဖစ္တယ္၊ စ်ာန္အာ႐ံုေပၚ စိတ္ကို ပို႔တင္ေပးေနရင္ သူက ပထမစ်ာန္ဆိုတဲ့ ဒီ စ်ာန္အာ႐ံုတစ္ခု ကို ရယူဖို႔အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အဂၤါတစ္ရပ္ ျဖစ္လာတယ္၊ စ်ာန္အဂၤါ ငါးပါးလို႔ အဘိဓမၼာမွာ ဆိုထားတာ ရွိတယ္မဟုတ္လား၊ “ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ” ဒီငါးပါးကို စုစည္းထားတာကို စ်ာန္လု႔ိ ေခၚတယ္၊
ဒီအေတြးေလးက ဘယ္သူ႔ကို ေလာင္ၿမိဳက္လိုက္ႏိုင္သလဲ၊ ဘယ္သူ႔ကို ဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္လဲ ဆိုေတာ့ ထိန,မိဒၶ ကို ဖယ္ရွားပစ္တာ၊ သူ႔ရဲ႕ စြမ္းအားနဲ႔ ထိန,မိဒၶကို ဖယ္ပစ္လိုက္တာ၊ ထိန ဆိုတာ စိတ္မဝင္စားေတာ့တာ၊ မိဒၶ ဆိုတာ အိပ္ခ်င္တာ၊ စိတ္က ဆုတ္နစ္လာတယ္၊ ကမၼ႒ာန္းထိုင္ရင္ ပိုၿပီးေတာ့ သိသာတယ္၊ ကမၼ႒ာန္းထိုင္ေတာ့ ပ်င္းလာတယ္၊ ေညာင္းလာတယ္၊ ေတာ္ခ်င္လာတယ္၊ အဲဒါ ထိန ဝင္လာတာပဲေပါ့၊ အိပ္ခ်င္လာတယ္၊ မိဒၶ ဝင္လာတယ္၊ အဲဒီ ထိနမိဒၶဟာ အသိဉာဏ္ကို အားနည္းေစတက္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ထိန,မိဒၶကို ဝိတက္နဲ႔ ဖယ္ရွားပစ္ရတယ္။
ဝိတက္ကို ေလွ်ာ့ခ်နည္း
လူေတြက ေျပာၾကတယ္၊ ညက အေတြးေတြမ်ားလု႔ိ အိပ္မေပ်ာ္ဘူး။ အေတြး လြန္သြားရင္လည္း အိပ္ေပ်ာ္မႈ ထိန-မိဒၶ မလာဘဲ ရွိတက္တယ္၊ သူရွိေနရင္ ဟိုက မလာႏိုင္ဘူးေနာ္၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ကိုး၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ အေတြးေတြ သိပ္မ်ားေနရင္ အာနာပါန ပြားၿပီးေတာ့ ေလွ်ာ့ပစ္ရေသးတယ္၊ ဝိတက္ကို ေလွ်ာ့ခ်တဲ့နည္းက အာ႐ံုတစ္ခုတည္းေပၚမွာ စူးစိုက္ၿပီး ေနရတယ္၊ အဲဒီ ဝိတက္ကို စနစ္တက် တိုးပြားလာေအာင္ ေလ့က်င့္ၿပီးေတာ့ သမထ က်င့္စဥ္တစ္ခုနဲ႔ ယူႏိုင္တယ္ဆိုရင္ စ်ာန္အဂၤါ ျဖစ္လာတယ္တဲ့။
** ဆက္ရန္ ** {ဝိစာရ၊ ဝိတက္ႏွင့္ ဝိစာရအထူး၊ ပီတိ၊ ပီတိရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈ၊ အဓိေမာကၡ၊ ဝီရိယ၊ ဆႏၵ}
*ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္* အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D) အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ပထမတြဲ) (စာ ၂၄၄-၂၅၀) မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment