ရွင္သီ၀လိ (ေထရုပၸတၱိ)

ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ရွင္သီ၀လိကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္လွ်င္ အေရာင္းအ၀ယ္ ေကာင္းသည္။ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားသည္ဟု ယံုၾကည္ရင္းစြဲ ရွိၾကသည္။ ယင္းသို႔ယံုၾကည္သည့္အေလ်ာက္ ရွင္သီ၀လိပံုေတာ္ကို ထုလုပ္ကိုးကြယ္၍ အေဆာင္ေကာင္းအျဖစ္ သြားေလရာသို႔ ယူေဆာင္သြားၾကသည္။ ရွင္သီ၀လိဆိုသည္မွာ လာဘ္လာဘ ဖြံ႔ျဖိဳးေသာ ရဟႏၲာတပါးျဖစ္ေၾကာင္းကိုမူ အားလံုးက သိထားၾက၏။ ရွင္သီ၀လိႏွင့္ပတ္သက္၍ ေတာင္းခဲ့ေသာ ဆု၊ ျပဳခဲ့ေသာ ကုသိုလ္၊ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ အျပစ္၊ စံစားရေသာ အက်ိဳးေပး၊ ခံစားရေသာ ဒဏ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း အျပည့္အစံု ေလ့လာမွတ္သားဖို႔ ေကာင္းေပသည္။

( ေတာင္းခဲ့ေသာ ဆု)
ရွင္သီ၀လိ အေလာင္းေတာ္သည္ ပဒုမုတၱရျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္ေတာ္၌ လာဘ္လာဘအရာ၌ ဧတဒဂ္ဘြဲ႔ ေပးခဲ့ရေသာ ရဟန္းတပါးကို အားက်ျပီး ထိုဧတဒဂ္မ်ိဳး ရလိုေၾကာင္း ပဒုမုတၱရဘုရားထံ ဆုေတာင္း၍ ပါရမီကို စတင္ျဖည့္ခဲ့ေလသည္။

ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူ ဘုရားမ်ား ပြင့္ရာကမၻာမ်ားႏွင့္ ေဗာဓိပင္မ်ား

၁။ တဏွကၤရာ........................................... သာရမ႑ကမၻာ
၂။ ေမဓကၤရာ........................................................။
၃။ သရဏကၤရာ....................................................။
၄။ ဒီပကၤရာ..........၄ အသေခ်ၤ+ကမၻာတသိန္းထက္.......။...................ပိပၸလိ=ေညာင္ၾကပ္ပင္။
၅။ ေကာ႑ည......၃ အသေခ်ၤ+ကမၻာတသိန္းထက္...သာရကမၻာ..........သာလကလ်ာဏီ=နပဲပင္။
၆။ မဂၤလ.............၂ အသေခ်ၤ+ကမၻာတသိန္းထက္...သာရမ႑ကမၻာ....နာဂရုကၡ=ကံ႔ေကာ္ပင္။
၇။ သုမန.............................။......................................။.............................။................။
၈။ ေရ၀တ...........................။......................................။.............................။................။
၉။ ေသာဘိတ......................။......................................။.............................။................။
၁၀။ အေနာမဒႆီ..၁ အသေခ်ၤႏွင့္+ကမၻာတသိန္းထက္.၀ရကမၻာ............အဇၨဳန=ေဖာက္ၾကံ႔ပင္။

စကားႀကီး ဆယ္မ်ိဳး

စကားေျပာဆိုရာ၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာေစရန္ စကားေျပာနည္း ၁၀-မ်ိဳးကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳး တို႔က စကားႀကီး ၁၀-မ်ိဳးဟုေခၚဆိုၾကသည္။ ယင္းစကားႀကီး ၁၀-မ်ိဳး၏ အမည္ကို မုန္တိုင္ပင္ဆရာေတာ္က မွတ္သားရလြယ္ကူေစရန္ သံုးပံုတခ်ဴက်မ္း၌ ေအာက္ပါအတိုင္း လကၤာစီထားပါသည္။

၁။ ေရကူးညာတင္
၂။ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး
၃။ ေရစီးေဖာင္ဆန္
၄။ အိုးတန္ဆန္ခပ္
၅။ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔
၆။ ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္
၇။ ေတာင္သူယာခုတ္
၈။ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္
၉။ ေရစစ္သည့္အင္
၁၀။ ခက္တင္ေမာင္းနင္း
အျခင္းဆယ္ပါး ဤစကားကို မွတ္သား၀မ္းတြင္း ေလ့ေစမင္း။

ပုညႀကိယာ၀တၳဳ ၁၀-ပါး

(၁) ဒါနဆိုတာ-မိမိကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို လွဴဒါန္းတာ။
* ပစၥည္းဥစၥာ၊ အျဖာျဖာ၊ လွဴတာ ဒါနမည္။

(၂) သီလဆိုတာ-၅-ပါး၊ ဂ-ပါး၊ ၉-ပါးသီလ စသည္တို႔ျဖင့္ ကို္ယ္ႏွင့္ႏႈတ္တို႔ကို လံုျခံဳေအာင္ ေစာင့္စည္းတာ။
* ကိုယ္ႏႈတ္ႏွစ္ျဖာ၊ ေစာင့္စည္းတာ၊ မွန္စြာ သီလမည္။

(၃) ဘာ၀နာ-ဆိုတာ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ၅-ပါး စသည္တို႔ကို စိတ္ျဖင့္ ပြားမ်ားအားထုတ္တာ။
* စိတ္ျဖင့္ပြားတာ ဘာ၀နာ၊ မွန္စြာ မည္ေပသည္။

(၄) အပစာယန-ဆိုတာ ဘုရား တရား သံဃာ ဆရာ မိဘ အသက္-ဂုဏ္သိကၡာႀကီးမားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တို႔ကို အရိုအေသျပဳတာ
* ရိုေသျပဳတာ၊ အပစာ၊ မွန္စြာမည္ေပသည္။

အလွဴခံ တစ္က်ိပ္ေလး

၁။ ဘုရားရွင္အာ းလွဴဒါန္းျခင္း
၂။ ပေစၥကဗုဒၶါတို႔အာ းလွဴဒါန္းျခင္း
၃။ ဘုရားတပည့္သား ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း
(သို႔) အရဟတၱဖိုလ္၌တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း
၄။ အရဟတၱဖိုလ္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳရန္ က်င့္ၾကံေနေသာပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း
(သို႔) အရဟတၱမဂ္၌တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း
၅။ အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း
(သို႔) အနာဂါမိဖိုလ္၌တည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား လွဴဒါန္းျခင္း