လူ႔အထက္တန္း တက္ရာလမ္း အပုိင္း(၁၁)

သုခ (၄)မ်ဳိး။ ။ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ အနာထပိဏ္သူေဌးအား သုခေလးမ်ဳိးကုိ ေဟာေတာ္မူ၏။ သုခသည္ အတၳိသုခ၊ ေဘာဂသုခ၊ အာနဏ်သုခ၊ အနဝဇၨသုခ- အားျဖင့္ ေလးမ်ဳိးရွိ၏။
(စတုကၠ အဂၤုတၱဳိရ္၊ ဒုတိယပံ၊ ပတၱကမၼဝဂ္)

အတၳိသုခ။ ။ “ ေယာက်္ားတို႔၏ လုံလဝီရိယအား လက္႐ုံးအားတုိ႔ျဖင့္ ေခၽြးက်ေအာင္ ရွာေဖြစုေဆာင္းထားအပ္၊ တရားေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ရအပ္ေသာ စီးပြားဥစၥာတုိ႔သည္ ငါ့မွာ ရွိေပသည္တကား ” ဟု စဥ္းစားလုိက္ေသာအခါ ထိုစီးပြားစုၿပီးျဖစ္သူမွာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာ၏၊ ထုိစိတ္ခ်မ္းသာမႈကုိ “ အတၳိသုခ- ရွိလုိ႔ ခ်မ္းသာျခင္း ” ဟု ေခၚသည္။


ေဘာဂသုခ။ ။ ထိုသုိ႔ အပင္ပန္းခံ၍ တရားသျဖင့္ရေအာင္ ရွာေဖြစုေဆာင္းထားအပ္ေသာ ဥစၥာစီးပြားတုိ႔ျဖင့္ အိမ္ တိုက္ တည္ေဆာက္ကာ ထုိက္တန္ေသာ အသုံးအေဆာင္ အစားအေသာက္တို႔ကို သုံးစြဲ စားေသာက္ရေသာ အခါႏွင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ ျပဳရေသာအခါတို႔၌ “ ငါသည္ တပင္တပန္း ရွာထားေသာ စီးပြားတုိ႔ျဖင့္ ခ်မ္းသာစြာ သုံးစြဲ စားေသာက္ရေပသည္၊ ကုသုိလ္ကိုလည္း ျပဳရေပသည္ ” ဟု ေတြး၍ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ ကုိယ္ခ်မ္းသာမႈ ျဖစ္ရ၏၊ ထုိသုခကုိ “ ေဘာဂသုခ= ခံစားရလုိ႔ ခ်မ္းသာျခင္း ” ဟု ေခၚသည္။

အာနဏ်သုခ။ ။ ထုိသုိ႔ ႀကဳိးႀကိဳးစားစား ရွာေဖြထားေသာ ဥစၥာရွင္သည္ သူတစ္ပါးအထံမွ ေႂကြးမယူရသျဖင့္ မည္သူမွ ေႂကြးေတာင္းလာဖြယ္ မလို၊ ေႂကြးမရွိပုံကုိ စဥ္းစားမိေသာအခါ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ ျဖစ္ရ၏၊ ထိုခ်မ္းသာမႈကို “ အာနဏ်သုခ= ေႂကြးၿမီကင္း၍ ခ်မ္းသာျခင္းတစ္မ်ဳိး ” ဟု ေခၚသည္။
(ေႂကြးယူထားသူတုိ႔ကား ထိုေႂကြးအတြက္ စိတ္မေအးဘဲ အၿမဲပူပန္ရသည္၊ “ မေပးေတာ့ဘူး ” ဟု ညစ္ျပန္ လွ်င္လည္း ေနာင္သံသရာအေရးကို စဥ္းစားမိကာ ပူပန္ရမည္သာ၊ ယခုဘဝ၌ ထုံေပေနေသာေၾကာင့္ မပူပန္ေစ ကာမူ ေနာင္သံသရာ၌ကား ဧကန္ ဒုကၡေတြ႔ရမည္သာ။)

အနဝဇၨသုခ။ ။ စီးပြားဥစၥာ ျပည့္စုံရကား ျပဳလုပ္ေျပာဆုိမႈ ကိစၥအစုစု၌ အကုသုိလ္ျပစ္၊ မင္းျပစ္ကင္းေအာင္ သန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္ ေျပာဆုိႏိုင္၏၊ ဤသုိ႔ ေျပာဆုိ ျပဳလုပ္သည့္အတြက္ အျပစ္မရွိပုံကုိ စဥ္းစားမိေသာအခါ လြန္စြာ စိတ္ခ်မ္းသာ၏၊ ေသခ်ိန္ေရာက္၍ ေသရေစကာမူ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြ ျပည့္စုံေနရကား ေနာင္ဘဝအတြက္ ေကာင္းရာဘဝသုိ႔ ေရာက္ဖုိ႔ရန္ ေသခ်ာခ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ စိတ္ခ်မ္းသာ၏၊ ဤခ်မ္းသာမႈကုိ “ အနဝဇၨသုခ= အျပစ္ကင္းလုိ႔ ခ်မ္းသာျခင္း ” ဟု ေခၚသည္။

ေဆာင္။ ။ ဥစၥာရွိစြ၊ ခံစားရ၍၊ ေပးရမည့္လွ်င္း၊ ေႂကြးပူကင္းလ်က္၊ သန္႔ရွင္းျပဳေျပာ၊ ျပစ္မေႏွာသျဖင့္၊ ကုိယ္ေရာစိတ္ပါ၊ လြန္ခ်မ္းသာ၊ ေလးျဖာ သုခတည္း။

ေလာကဓံ (၈)ပါး

ေလာက၌ ေတြ႕ႀကဳံရၿမဲျဖစ္ေသာ ေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိး ရွစ္မ်ဳိးကုိ “ ေလာကဓ ံ” ဟု ေခၚ၏။ ဤေလာကဓံကို ဘုရားရွင္ေသာ္မွ ေတြ႕ႀကဳံေတာ္မူရ၏။ ထုိေလာကဓံ ရွစ္ပါးကား လာဘ္ရျခင္း၊ လာဘ္မရျခင္း၊ အေႁခြအရံရွိျခင္း၊ မရွိျခင္း၊ အကဲ့ရဲ႕ ခံရျခင္း၊ အခ်ီးမြမ္း ခံရျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္းတည္း။
ေဆာင္။ ။ လာဘ္လာဘ အရႏွင့္ မရဆုိ၊
ေႁခြအရံ မ်ားနည္းပါတယ္ ကြဲျပားသကုိ၊
ကဲ့ရဲ႕၍ ခ်ီးမြမ္းဆို လုိသလုိ အေျပာ၊
သုခံ ဒုကၡံႏွင့္၊ ေလာကဓံ ဤစက္ကြင္းဝယ္ ကင္းႏုိင္ဘုေနာ။
ေလာကဓံေၾကာင့္ တုန္လႈပ္သူ။ ။ အေတြ႕အႀကဳံႏွင့္ စာေပဗဟုသုတ မရွိသူသည္ ပစၥည္းလာဘ္ကို ရေသာအခါ အလြန္ဝမ္းသာ၏၊ စိတ္ႀကီးဝင္ကာ မာန္မာန တက္ႂကြ၏၊ ထုိစိတ္ႀကီးဝင္မႈ ဝမ္းသာမႈသည္ လာဘ္ရျခင္းေၾကာင့္ နဂုိေနၿမဲအတုိင္း မေနႏုိင္ဘဲ တုန္လႈပ္ျခင္းတည္း။ ထုိသုိ႔ ဝမ္းသာတက္ႂကြ မာန္မာန ျဖစ္ေနသူသည္ ပစၥည္းဥစၥာ ပ်က္၍ အလာဘ(လာဘ္မရွိ - ဥစၥာမရွိ) ျဖစ္ျပန္ေသာအခါ စိတ္အားငယ္၏၊ မ်က္ရည္က်ကာ ဝမ္းနည္းလာ၏၊ ထုိစိတ္အားငယ္ျခင္း ဝမ္းနည္းျခင္းသည္ နဂုိေနၿမဲအတိုင္း မေနႏိုင္ဘဲ တုန္လႈပ္ျခင္းတည္း။ ဤနည္းကုိ မွီ၍ အေႁခြအရံ ရွိ - မရွိျဖစ္ပုံ၊ ခ်ီးမြမ္းခံရ - ကဲ့ရဲ႕ခံရပုံ၊ သုခ - ဒုကၡတုိ႔ေၾကာင့္ တုန္လႈပ္ပုံကို သိပါ။

ေလာကဓံေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္သူ။ ။ အေတြ႕အႀကဳံႏွင့္ စာေပဗဟုသုတရွိသူသည္ ပစၥည္းလာဘ္ေတြ ရရွိတုိးတက္ ေနေသာ္လည္း “ မၿမဲေသာ အရာဝတၳဳေတြပဲ၊ တစ္ေန႔က်လွ်င္ ပ်က္ရမွာပဲ၊ ပစၥည္းလာဘ္ေတြက ငါ့ကုိ စြန္႔ခြာ မသြားေသာ္လည္း ငါက ပစၥည္းေတြကုိ စြန္႔ခြာသြားရမွာပဲ ” ဟု ေတြးမိေသာေၾကာင့္ အားရဝမ္းသာလည္း မရွိလွ၊ မာန္မာနလည္း မတက္ႂကြေခ်၊ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ထုိလာဘ္ပစၥည္းေတြ ပ်က္စီးသြားေစကာမူ နဂုိက စဥ္းစားၿပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အလြန္ဝမ္းမနည္းလွ၊ ဤသို႔ ဝမ္းမသာ ဝမ္းမနည္းဘဲ ခုိင္ၿမဲေသာ စိတ္ရွိသူကို ေလာကဓံေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္သူဟု ေခၚရသည္၊ အျခား ေလာကဓံမ်ားေၾကာင့္ မတုန္လႈပ္ပုံကုိလည္း ဤနည္း အတိုင္း သိပါ။

မတုန္လႈပ္မွ ခ်မ္းသာရ။ ။ ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ သတၱဝါတို႔၏ ဤဘဝ ခ်မ္းသာေရးအတြက္ ဥ႒ာနသမၸဒါစေသာ တရားေလးပါးကို ေဟာေတာ္မူခဲ့၏၊ ထုိတရားႏွင့္အညီ ရွာေသာေၾကာင့္ ပစၥည္းဥစၥာ အေႁခြအရံ စသည္ ရေသာအခါ မတုန္လႈပ္သူသာလွ်င္ ခ်မ္းသာသုခကို အျပည့္အစုံ ရႏိုင္၏၊ တုန္လႈပ္သူကား ထုိလာဘ္တို႔ အေႁခြအရံ စသည္တို႔ ေၾကာင့္ ဒုကၡျဖစ္ရေပလိမ့္ဦးမည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကဓံ အေကာင္း အဆုိး ရွစ္မ်ဳိးႏွင့္ ေတြ႕ေသာအခါ မတုန္မလႈပ္ဘဲ စိတ္ခုိင္ၿမဲဖုိ႔ရန္ ေစာေစာက တရားမ်ားကို မိမိကုိယ္တြင္းေရာက္ေအာင္ အေလ့အက်င့္ ျပဳထားၾကပါကုန္။ (ဤေလာကဓံႏွင့္စပ္၍ အက်ယ္မွတ္ဖြယ္ကုိ ကုိယ္က်င့္အဘိဓမၼာ ဒုတိယခန္း၌ ျပထားပါသည္။)


ေလာကပါလတရား (၂)ပါး

ေလာကႀကီးကုိ စာရိတၱအက်င့္ဘက္က မပ်က္မစီးေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ထားေသာတရားကို “ ေလာကပါလတရား ” ဟု ေခၚ၏။ ထုိတရားသည္ ဟိရီႏွင့္ ၾသတၱပၸ (မေကာင္းမႈ မျပဳဖို႔ရန္ အရွက္ႏွင့္ အေၾကာက္) ႏွစ္ပါးတည္း၊ ထုိတရားႏွစ္ပါးတြင္ ဟိရီ(အရွက္)သည္ မေကာင္းမႈ (အျမင္မေတာ္မႈ)ကို ျပဳရမည္မွ ရွက္၏၊ ၾသတၱပၸကား မေကာင္းမႈ ျပဳရမည္မွ ေၾကာက္လန္႔၏၊ ထုိသုိ႔ ရွက္ရာ၌ တခ်ဳိ႕သည္ မိမိအမ်ဳိးကို ငဲ့၍ တခ်ဳိ႕ကား မိမိအရြယ္ကို ငဲ့၍ တခ်ဳိ႕ကမူ မိမိ၏ သတၱိ စည္းစိမ္ဥစၥာ ပညာအရည္အခ်င္းကုိ ငဲ့၍ “ ငါလုိလူသည္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာအမႈကို မျပဳသင့္ ” ဟု စဥ္းစားကာ မေကာင္းမႈ ျပဳရမည္မွ ေရွာင္၏၊ တခ်ဳိ႕ကား သူတစ္ပါးတုိ႔ အျပစ္တင္ျခင္း ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်ျခင္းကုိ ေတြး၍ ေၾကာက္လန္႔ေသာေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိ မျပဳဘဲ ေရွာင္၏၊ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ေရွာင္သည္ျဖစ္ေစ ဤတရားႏွစ္ပါးက စည္းကမ္းရွိေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ထားေသာေၾကာင့္သာ လူအမ်ားတို႔ အမွားမွား အယြင္းယြင္း မျဖစ္ဘဲ မိဘႏွင့္ သားသမီး၊ ဆရာႏွင့္ တပည့္စသူတို႔ ကုိယ့္စည္းႏွင့္ကုိယ္ ေနႏုိင္ၾကေပသည္ဟု ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူသည္။


လူ႕ေလာကကုိ ထိန္းထားေသာ တရားေတာ္ (၂)ပါး

ဘိကၡဳတို႔… ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းေသာ (ဟိရီ ၾသတၱပၸ) တရားႏွစ္ပါးတုိ႔သည္ လူ႔ေလာကကုိ ေစာင့္ထိန္း၍ ထားၾကကုန္ သည္။ ဤတရားတုိ႔က လူ႔ေလာကကုိ ေစာင့္ထိန္း၍ မထားလွ်င္ မိခင္ဟူ၍လည္း မထင္ရွားေတာ့ရာ၊ အေဒၚ၊ ႀကီးႀကီး၊ ဦးႀကီး၊ ဦးေလးတုိ႔၏ ဇနီး၊ ဆရာကေတာ္၊ ဘႀကီး ဘေထြးစေသာ ေလးစားေလာက္သူတုိ႔၏ ဇနီးဟူ၍လည္း မထင္ရွားေတာ့ရာ၊ တစ္ေလာကလုံးသည္ (အေမႏွင့္သား ေပါင္းေဖာ္ျခင္း စသည္ျဖင့္) စည္းကမ္းပ်က္ျပား၍ ဆိတ္ သုိး ၾကက္ ဝက္ ေခြးမ်ားကဲ့သုိ႔ (မၾကားေကာင္း မနာသာ) ျဖစ္ကုန္ေတာ့ရာ၏၊ အရွက္ အေၾကာက္(ဟိရီ ၾသတၱပၸ) ဟူေသာ ကုိယ္က်င့္တရားႏွစ္ပါး၏ ထိန္းသိမ္းထားမႈေၾကာင့္သာ စည္းကမ္းမပ်က္ျပားဘဲ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္စြာ ေနႏုိင္ၾကေပသည္။
(ဣတိဝုတ္၊ ဒုကနိပါတ္၊ ဒုတိယဘာဏဝါရ၊ (၄၂)။ ဟိရီ ၾသတၱပၸသုတ္ပါဠိေတာ္)

နိဂုံး။ ။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဓမၼတရားေတာ္မ်ားမွ ဤဘဝအတြက္ ခ်မ္းသာေရးကို ညႊန္ျပေသာ တရားေတာ္တုိ႔သည္ အေတာ္မ်ားစြာ က်န္ပါကုန္ေသး၏၊ သုိ႔ေသာ္ ေန႔စဥ္ ကေလးတုိ႔အား ေျပာဖုိ႔ရန္ ဤမွ်ေလာက္ျဖင့္သာ သင့္ေတာ္ေလာက္ၿပီဟု မွန္းထား၍ ဆ႒မတန္းအတြက္ တစ္ပုိင္း ျဖတ္ရပါေတာ့သည္၊ ႂကြင္းက်န္ေသာ တရားေတာ္မ်ားတြင္ တခ်ဳိ႕တရားေတာ္တို႔ကို သံဃာ့ရတနာအခန္း သတၱမတန္းက်မွ ထပ္မံ ညႊန္ျပပါမည္၊ ဤဆ႒မတန္း ကဗ်ာမ်ားကုိ ကေလးတုိ႔ အသံေန အသံထား ေကာင္းမြန္စြာျဖင့္ သံၿပိဳင္ညီညီ ရြတ္ဆုိၾကပါေစ။

{အပုိင္း (၁) မွစ၍ ျပဆိုခဲ့ေသာ " လူ႔အထက္တန္း တက္ရာလမ္း " ကား ဤတြင္ ၿပီးဆုံးေပၿပီ။
သတၱမတန္း၌ ပါေသာ သံဃာ့ရတနာခန္းကုိလည္း ေနာက္ေန႔မ်ား၌ ႀကိဳးစား၍ ေဖာ္ျပပါဦးမည္။} 

 

Credit to 

တင္ျပသူ Yanan Sanein အခ်ိန္ 4:59 PM