မစၦရိယ-၅မ်ဳိးႏွင့္ ၄င္းတုိ႔၏ ဆုိးက်ဳိးမ်ား

မေကာင္းေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ ျဖစ္တဲ့ စိတ္၏ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ ကုိယ့္စည္းစိမ္၊ ကုိယ့္ဥစၥာ၊ ကုိယ္ပိုင္ဆုိင္သည့္အရာတုိ႔၌  ဝန္တုိမႈ သေဘာကုိ မစၦရိယဟု ေခၚပါတယ္။ ကိုယ္ပုိင္ဆုိင္သည့္ အရာမ်ားကုိ သူတစ္ပါး ၾကားရသြားမွာ၊ ျမင္သြားမွာ သိသြားမွာ ရသြားမွာကုိ မလုိလားတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပါ။

“အတၱာေနာ သမၸတၱိ`ံ မစၦရတီတိ မစၦေရာ” ေယာပုဂၢေလာ-အၾကင္ပုဂၢိဳလ္သည္၊ အတၱေနာ သမၸတၱိ`ံ- ကုိယ့္စည္းစိမ္ကုိ၊ မစၦရတိ-ဝန္တုိတတ္၏။ ဣတိတသၼာ-ထုိ႔ေၾကာင့္၊ ေသာပုဂၢေလာ- ထုိပုဂၢိဳလ္သည္၊ မစၦေရာ-မစၦရမည္၏။

“မစၦရႆ ဘာေဝါ မစၦရိယံ (ဘာဝတဒၶိတ္)”- မစၦရႆ-ကုိယ့္စည္းစိမ္ကုိ ဝန္တုိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏၊ ဘာေဝါ-အျဖစ္တည္း။ မစၦရိယံ-ကုိယ့္စည္းစိမ္ကုိ ဝန္တုိေသာ ပုဂၢိဳလ္၏ အျဖစ္။

ထုိမစၦရိယသည္ ၅-မ်ဳိးရွိပါတယ္။

၁။ အာဝါသမစၦရိယ၊ ၂။ ကုလမစၦရိယ၊ ၃။ လာဘမစၦရိယ၊ ၄။ ဝဏၰမစၦရိယ၊ ၅။ ဓမၼမစၦရိယဆုိျပီး ၅-ပါး ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ အိမ္ႏွင့္ေက်ာင္းမွာ၊ ဝန္တုိတာ၊ မွတ္ပါ အာဝါသ မစၦရိယ၊

၂။ ေဆြးမ်ဳိး ဒါယကာ၊ ဝန္တုိတာ၊ မွတ္ပါ ကုလ-မစၦရိယ။

၃။ လာဘ္သပၸကာ၊ ဝန္တုိတာ၊ မွတ္ပါ လာဘမစၦရိယ။

၄။ ကုိယ့္အဆင္းမွာ ဝန္တုိတာ၊ မွတ္ပါ-ဝဏၰမစၦရိယ။

၅။ ဓမၼအရာ၊ ဝန္တုိတာ၊ မွတ္ပါ-ဓမၼမစၦရိယ။

၁။ အာဝါသ မစၦရိယ-ဆုိတာက ကုိယ့္အိမ္၊ ကုိယ့္ေက်ာင္း၊ ကုိယ့္ေနရာထုိင္ခင္းတုိ႔မွာ မေနေစလုိတာကုိ ေခၚပါတယ္။ စည္းကမ္းလုိက္နာ၍ ဥပေဒအတုိင္း ႏွင္ထုတ္တာမ်ဳိးကုိေတာ့ အာဝါသမစၦရိယဟု မေခၚနုိင္။ ဆုိက်ဳိးအေနျဖင့္ အာဝါသမစၦရိယေၾကာင့္ ဘီလူး၊ ျပိတၱာ၊ ျဖစ္ျပီးလ်ွင္ အဲဒီေက်ာင္း၊ အဲဒီအိမ္၊ အဲဒီအရာမ္ အတြင္းမွာ အမႈိက္သရုိက္၊ တံျမက္ေခ်းစသည့္ေတြကုိ ဦးေခါင္းျဖင့္ရြတ္ျပီးေတာ့ လွည့္လည္ေနရ တတ္ပါတယ္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ အာဝါသ မစၦရိယေၾကာင့္ သံရည္ပူငရဲမွာ ခံရတတ္ပါတယ္။

၂။ ကုလမစၦရိယဆုိတာ ကုိယ့္ေဆြမ်ဳိး ဥာတိ၊ ကုိယ့္ဒကာ ကုိယ့္ဒကာမတုိ႕ကုိ သူတစ္ပါးႏွင့္ မဆက္ဆံေစလုိတာကုိ ေခၚတာပါ။ ထုိကုလမစၦရိယေၾကာင့္ ခံတြင္းမွ ေသြးအန္တတ္တယ္တဲ့။ ဝမ္းေသြးမ်ားလည္း သြားတတ္ျပီး အူသိမ္၊ အူမမ်ားလည္း အပုိင္းပုိင္း ျပတ္တတ္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကုလမစၦရိယေၾကာင့္ လာဘ္သပၸသကာနည္းပါးတတ္ပါတယ္။၊

၃။ လာဘမစၦရိယဆုိတာ ပစၥည္းဥစၥာ၊ လာဘ္လာဘတုိ႕ကုိ သူတစ္ပါးအား မေရေစလုိတာကုိ ေခၚတာပါ။ ထုိမစၦရိယေၾကာင့္ ဘီလူး၊ ျပိတၱာ စပါးၾကီးေျမြမ်ား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ လာဘမစၦရိယေၾကာင့္ မစင္ဘင္ပုပ္ငရဲမွာ ခံရတတ္ပါတယ္။

၄။ ဝဏၰမစၦရိယဆုိတာ ကုိယ့္အဆင္း၊ ကုိယ့္အလွ၊ ကုိယ့္ဂုဏ္သတင္းတုိ႔၌ မိမိထက္သူတစ္ပါးက ပုိ၍ လွမွာ၊ ဂုဏ္သတင္းၾကီးမွာ မလုိတာကုိ ဆုိလုိျခင္းပါ။ ဒီဝဏၰမစၦရိယေၾကာင့္ အဆင္းမလွမပျဖစ္ရျခင္းဆုိတဲ့ ဆုိးက်ဳိးနဲ႕ ၾကဳံရတတ္ပါတယ္။ဒီဝဏၰမစၦရိယေၾကာင့္ ျဖစ္ေလရာဘဝတုိ႔၌ ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာမဲ့ ျဖစ္ရတတ္ပါတယ္။

၅။ ဓမၼမစၦရိယဆုိတာက ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္တရားတုိ႔အေပၚ၊ အသိပညာ အတတ္ပညာတုိ႔မွာ သူတစ္ပါး သိမွာ၊ တတ္မွာကုိ မလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ဓမၼမစၦရိယေၾကာင့္ အရိအရြဲယိုေသာခံတြင္းမွ သြားရည္တရႊဲရႊဲ က်တတ္ျပီး ပညာဥာဏ္ကင္းမဲ့တတ္ပါတယ္။ ဒီဓမၼမစၦရိယေၾကာင့္ ျပာပူငရဲမွာ ခံရတတ္ပါတယ္။ ဆုိးက်ဳိးမ်ားေပးတတ္ျပီး မေကာင္းတဲ့ ထုိမစၦရိယတရားမ်ားကုိ နည္းေအာင္၊ ပါးေအာင္၊ မရွိေအာင္ သတိဥာဏ္ပညာျဖင့္ ဘဝကုိ ထိန္းေက်ာင္းကာ က်င့္သုံးေနထုိင္ၾကပါဟု တုိက္တြန္းလုိက္ပါသည္။

“၁။ မစၦရိယငါး၊ လြန္ဆုိးဝါး၊ ေရွာင္ရွားၾကပါေလ။

၂။ မစၦရိယတရား၊ ျဖစ္သူအား၊ ျပစ္မ်ားခံရမွာ။”

အက်ယ္ေလ့လာလုိပါမူ အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊

Abhidhamma in daily like-A Shin Janakabhivamsa, Translated and Revised By Dr, A Shin Silanandabhivamsa and U Ko Lay တုိ႔၌ ေလ့လာနုိင္ပါသည္။

အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)